Paszport jest dokumentem, który potwierdza obywatelstwo polskie i uprawnia do przekroczenia granicy i pobytu za granicą. Na obszarze Unii Europejskiej można posługiwać się zarówno paszportem jak i dowodem osobistym, jednak poza terytorium Unii Europejskiej obywatel polski musi legitymować się ważnym paszportem. Paszport poświadcza tożsamość osoby, do której należy. Ważność tego dokumentu wynosi 10 lat, a w przypadku paszportu tymczasowego 5 lat. Wydawany jest przez wojewodę, do którego wpłyną wniosek o wydanie dokumentu paszportowego. W okresie ważności paszport stanowi własność Rzeczpospolitej Polskiej.
Wniosek o paszport dla osoby dorosłej
Podstawowe regulacje odnośnie paszportów zawierają następujące akty prawne:
- Ustawa z dnia 13 lipca 2006 r. o dokumentach paszportowych;
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 sierpnia 2010 r. w sprawie dokumentów paszportowych;
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 15 lutego 2010 r. w sprawie ewidencji paszportowych i centralnej ewidencji;
- Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. Prawo konsularne;
- Rozporządzenie Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 29 grudnia 2015 r. w sprawie opłat konsularnych
Funkcjonuje kilka rodzajów paszportów:
- paszport,
- paszport tymczasowy,
- paszport dyplomatyczny,
- paszport MSZ,
- drugi paszport.
Zwykły paszport ma formę książeczki liczącej 40 stron. Jest wydawany na wniosek obywatelom polskim.
Dane zapisane w polskim paszporcie:
- nazwisko,
- imię/imiona,
- data i miejsce urodzenia,
- obywatelstwo,
- płeć,
- wizerunek twarzy,
- podpis,
- numer PESEL,
- data wydania i końca ważności paszportu,
- seria i numer paszportu,
- informacja o tym kto wydał paszport,
- biometryczny wizerunek twarzy,
- biometryczny zapis odcisków palców.
Od 29 czerwca 2009 roku na mikroprocesorze, który znajduje się w paszporcie zapisane są dane biometryczne w postaci wizerunek twarzy i odcisków palców. W latach 2006 -2009 wydawane były paszporty z jedną daną biometryczną w postaci wizerunku twarzy.
Żeby skutecznie złożyć wniosek o paszport będą potrzebne:
- formularz wniosku pobierany w punkcie paszportowym,
- jedno aktualne zdjęcie o określonych parametrach,
- dowód wniesienia opłaty za paszport (a do wglądu dokument uprawniający do ulgi),
- ważny paszport lub ważny dowód osobisty,
- w wyjątkowych sytuacjach dokumenty dodatkowe np. skrócony lub zupełny odpis polskiego aktu małżeństwa, gdy nazwisko zostało zmienione po ślubie za granicą.
Formularz wniosku
W celu wypełnienia wniosku o paszport należy się skierować do dowolnego punktu paszportowego, gdzie wydany zostanie stosowny formularz. Unikać należy pozyskiwania, drukowani i wypełniania wniosków z innych źródeł. Wniosek wypełnia się osobiści, starannie i drukowanymi literami. Jeżeli paszport ma być przeznaczony dla osoby całkowicie ubezwłasnowolnionej, wówczas wniosek wypełnia jej opiekun prawny. W procesie ubiegania się o paszport osobom powyżej lat 13 pobrane zostaną odciski palców za pomocą elektronicznego czytnika bez użycia tuszu.
Zdjęcie
Zdjęcie paszportowe musi spełniać wiele określonych parametrów, a przede wszystkim powinno być aktualne czyli nie starsze niż 6 miesięcy. Osoba na zdjęciu nie może mieć nakrycia głowy i innych akcesoriów utrudniających identyfikację. Zdjęcie ma przedstawiać całą głowę od jej czubka aż po górną cześć barków. Cały owal twarzy oraz uszy muszą być odsłonięte. Szczegółowa instrukcja wykonania zdjęć do paszportu jest dostępna pod linkiem http://www.gov.pl/attachment/5158a881-2e50-49de-be50-0df3fb0dccc6
Dowód dokonania opłaty paszportowej
Do wniosku o paszport należy dołączyć dowód uiszczenia opłaty paszportowej. Standardowo wynosi ona 140 zł. Szereg osób jest uprawnionych do skorzystania z ulgi lub zwolnienia od tej opłaty, ale wówczas musi przedstawić do wglądu dokument potwierdzający prawo do niej np. legitymację studencką. Opłaty dokonuje się w kasie urzędu lub na wyznaczone konto. Opłata za nowy paszport może ulec obniżeniu również na skutek dodatkowych okoliczności np.
- zaistnieje konieczność zmiany lub sprostowania danych,
- wygląd osoby zmieni się na tyle, że może utrudniać jej rozpoznanie,
- w paszporcie zabraknie miejsca na wizy i /lub stemple.
W trzech powyżej wyszczególnionych sytuacjach od obowiązującej należności za paszport odejmuje się jedną dziesiątą (lub jedną piątą w przypadku paszportów tymczasowych) za każdy pełny rok pozostający do upływu ważności dotychczasowego paszportu.
Ważny paszport lub dowód osobisty oraz dokumenty dodatkowe
Przy składaniu wniosku o paszport potrzebny będzie ważny paszport dotychczasowy albo ważny dowód osobisty. Koniecznie jest bowiem potwierdzenie tożsamości osoby składającej wniosek. W określonych wypadkach mogą być wymagane dokumenty dodatkowe np. jeśli zauważone zostaną rozbieżności w dokumentach, nastąpi zmiana nazwiska w wyniku ślubu za granicą itp.
Czas oczekiwania na paszport
Na nowy paszport trzeba czekać przez okres około miesiąca od złożenia wniosku. W skomplikowanych przypadkach czas ten może ulec wydłużeniu. Z praktyki wiadomo, że dokument bywa gotowy do odbioru nawet po dwóch tygodniach. Dlatego we wniosku warto skorzystać z nieobligatoryjnej możliwości pozostawienia swojego nr telefonu lub adresu e-mail, pod który zostanie wysłana informacja, gdy tylko paszport będzie można odebrać. Ponadto czy paszport jest gotowy można sprawdzić korzystając z usługi https://obywatel.gov.pl/wyjazd-za-granice/sprawdz-czy-twoj-paszport-jest-gotowy lub telefonicznie w urzędzie wojewódzkim po podaniu numeru sprawy. Numer sprawy znajduje się na potwierdzeniu złożenia wniosku.
Odbiór paszportu
Odbioru paszportu dokonuje się osobiście w urzędzie, w którym został złożony wniosek. Odbierając paszport trzeba sprawdzić poprawność znajdujących się w nim danych, również biometrycznych za pomocą czytnika elektronicznego. Do tego celu odpowiednie urządzenie jest udostępniane przez urzędnika. Poprzedni ważny paszport zostanie na tym etapie anulowany, za wyjątkiem tzw. drugiego paszportu.
Kiedy paszport traci ważność i kiedy go wymienić
Paszport traci ważność nie tylko wraz z upływem okresu, na który był wydany. Inne okoliczności skutkujące nieważnością paszportu to:
- zgłoszenie zgubienia lub zniszczenia paszportu,
- znalazca paszportu zwrócił go do urzędu,
- utrata polskiego obywatelstwa,
- zmiana danych lub konieczna korekta danych,
- nastąpi unieważnienie paszportu np. przez sąd,
- zgłoszenie zgonu posiadacza paszportu.
Warto pamiętać, że paszport należy wymienić do 30 dni od zmiany swoich danych w przypadku zamieszkiwania w Polsce i do 90 dni od zmiany swoich danych, gdy dana osoba mieszka za granicą.
Paszport jest ważnym dokumentem i jego zgubienie należy zgłosić bezzwłocznie w dowolnym punkcie paszportowym lub polskim konsulacie za granicą.
Dodatkowe informacje gdzie i jak złożyć wniosek o paszport (w jakim biurze paszportowym, w jakim terenowym punkcie paszportowym) można znaleźć na stronie paszport.info.